ପେରିଫେରାଲ ନ୍ୟୁରୋପାଥି
| Peripheral neuropathy | |
|---|---|
 | |
| ବିଭାଗ | Neurology |
| ଲକ୍ଷଣ | Sensory: Numbness, neuropathic pain, poor balance[୧] Motor: Muscle weakness, twitching, muscle shinking[୧] Autonomic: Trouble with heat, excess sweating, trouble swallowing[୧] |
| କାରଣ | Diabetic neuropathy, alcoholic neuropathy, Guillain-Barré syndrome, carpal tunnel syndrome, meralgia paresthetica, complex regional pain syndrome, injury, poor blood flow, autoimmune, kidney or liver problems, vitamin B12 deficiency, paraneoplastic syndromes, certain medications including chemotherapy, genetics, shingles, Lyme disease, HIV/AIDS, unclear[୧][୨] |
| ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | Based on symptoms, examination, and blood tests[୧] |
| ଚିକିତ୍ସା | Based on underlying cause, nortriptyline, duloxetine, gabapentin[୧] |
| ପୁନଃପୌନିକ | 1 to 7% of people[୨] |
ପେରିଫେରାଲ ନ୍ୟୁରୋପାଥି, ବେଳେବେଳେ କେବଳ ନ୍ୟୁରୋପାଥି କୁହାଯାଏ, ରୋଗରେ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ସ୍ନାୟୁଗୁଡ଼ିକର କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ, ଅର୍ଥାତ୍ ମସ୍ତିଷ୍କ ଏବଂ ମେରୁଦଣ୍ଡକୁ ଶରୀରର ଅନ୍ୟ ଅଂଶ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ସ୍ନାୟୁଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।[୧] ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ଜଡ଼ିତ ସ୍ନାୟୁ ପ୍ରକାର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।[୧] ଏଥିରେ ମାଂସପେଶୀ ଦୁର୍ବଳତା, ଅକସ୍ମାତ ସଙ୍କୋଚନ, କିମ୍ବା ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇପାରେ; ନିଦ୍ରାହୀନତା, ସ୍ନାୟୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଯନ୍ତ୍ରଣା, କିମ୍ବା ଖରାପ ସନ୍ତୁଳନ; କିମ୍ବା ଉତ୍ତାପ, ଅତ୍ୟଧିକ ଝାଳ, କିମ୍ବା ଗିଳିବାରେ ଅସୁବିଧା ହୋଇପାରେ ।[୧] ରୋଗର ଆରମ୍ଭ କିଛି ଦିନରୁ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ ।[୧] ଏହା ପ୍ରାୟତ ତଳ ଗୋଡ଼ ଏବଂ ହାତରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ।[୨]
ସାଧାରଣ ପ୍ରକାରରେ ମଧୁମେହ ସ୍ନାୟୁରୋଗ, ମଦ୍ୟପ ନ୍ୟୁରୋପାଥି, ଗୁଇଲେନ୍-ବାରେ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ, କାର୍ପାଲ ଟନେଲ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ, ମେରାଲଜିଆ ପାରେସଥେଟିକା ଏବଂ ଜଟିଳ ଆଞ୍ଚଳିକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ହୋଇପାରେ ।[୧] [୨] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ଆଘାତ, ସ୍ୱଳ୍ପ ରକ୍ତ ପ୍ରବାହ, ଅଟୋଇମ୍ୟୁନ୍, ବୃକ୍କ କିମ୍ବା ଯକୃତ ସମସ୍ୟା, ଭିଟାମିନ୍ ବି୧୨ ଅଭାବ, ଭିଟାମିନ୍ ବି୬ ଅଭାବ, ପାରାନିଓପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ୍, କେତେକ ଔଷଧ ଯଥା କେମୋଥେରାପି, ଜେନେଟିକ୍ସ, ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି, ଲାଇମ୍ ରୋଗ ଏବଂ ଏଚାଆଇଭି/ ଏଡସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ; ଯଦିଓ ଏହାର କାରଣ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ମଧ୍ୟ ରହିପାରେ ।[୧] [୨] ଲକ୍ଷଣ ଏବଂ ପରୀକ୍ଷା ଉପରେ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।[୧] ସାଧାରଣତଃ ମଧୁମେହ, ଭିଟାମିନ୍, ଯକୃତ, ଥାଇରଏଡ୍ ଏବଂ ବୃକ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଏ; ଅସ୍ୱାଭାବିକ ପ୍ରୋଟିନ୍ ପାଇଁ ପରୀକ୍ଷା ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରେ ।[୧] [୨] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପରୀକ୍ଷଣରେ ସ୍ନାୟୁ ଚଳନ ବେଗ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋମାୟୋଗ୍ରାଫି କିମ୍ବା ସ୍ନାୟୁ ବାୟୋପ୍ସି ମଧ୍ୟ କରାଯାଇପାରେ ।[୧]
ଯଦି ଏହାର ମୂଳ କାରଣ ଠିକଣା ହୋଇପାରେ, ସମୟକ୍ରମଦ ଏହାର ଉପଶମ ହୋଇପାରେ ।| [୧] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପ ଯାହାକି ଧୂମପାନ ବନ୍ଦ କରିବା, ବ୍ୟାୟାମ ଏବଂ ରକ୍ତରେ ଶର୍କରା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।[୧] ଅଟୋମ୍ୟୁମ୍ୟୁନ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରେଡନିସୋନ, ସାଇକ୍ଲୋସ୍ପୋରିନ କିମ୍ବା ଆଜାଥିଓପ୍ରିନ୍ ଭଳି ଔଷଧ ସହିତ ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରେ ।[୧] କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ଲାଜମାଫେରେସିସ୍ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ । [୧] ଯନ୍ତ୍ରଣାର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଔଷଧଗୁଡ଼ିକରେ ନୋର୍ଟ୍ରିପ୍ଟିଲିନ୍, ଡୁଲୋକ୍ସେଟିନ କିମ୍ବା ଗାବାପେଣ୍ଟିନ୍ ଦିଆଯାଇପାରେ ।[୧]
ପେରିଫେରାଲ୍ ନ୍ୟୁରୋପାଥି ପ୍ରାୟ ୧ରୁ ୭% ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ।[୨] ଏଥିରେ ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ଅଧା ଥାଏ ।[୨] ୫୦ବର୍ଷ ବୟସରୁ ଅଧିକ ବୟସରେ ଏହି ରୋଗ ଅଧିକ ସାଧାରଣ ହୁଏ ।[୨] ୧୮୮୦ରୁ ଜୋସେଫ୍ ଜୁଲେସ୍ ଡିଜେରାଇନଙ୍କ ସ୍ପଷ୍ଟ ବର୍ଣ୍ଣନା ଅଛି ।[୩]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ ୧.୧୪ ୧.୧୫ ୧.୧୬ ୧.୧୭ ୧.୧୮ ୧.୧୯ "Peripheral Neuropathy". National Institute of Neurological Disorders and Stroke (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 26 August 2023. Retrieved 23 September 2023.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ ୨.୫ ୨.୬ ୨.୭ ୨.୮ Castelli, G; Desai, KM; Cantone, RE (15 December 2020). "Peripheral Neuropathy: Evaluation and Differential Diagnosis". American family physician. 102 (12): 732–739. PMID 33320513.
- ↑ Ouvrier, Robert A.; Ouvrier, Robert; Mcleod, J. G.; Pollard, J. D. (1999). "1. Historical perspective: overview of paediatric aspects of the neuropathies". Peripheral Neuropathy in Childhood (in ଇଂରାଜୀ). Cambridge University Press. p. 1. ISBN 978-1-898683-17-9. Archived from the original on 20 October 2023. Retrieved 23 September 2023.